کاربرد مدل ترکیبی فرآیند تحلیل شبکه و منطق فازی در پهنهبندی حساسیت وقوع زمین لغزش (مطالعه موردی: حوضه آبریز چلی چای)

نقشه های حساسیت وقوع زمین لغزش یکی از مهمترین ابزارهای لازم برای برنامه ریزان و تصمیم گیران محیطی به ویژه در مناطق کوهستانی است. مدل فرآیند تحلیل شبکه(ANP) از جمله مدل‌های تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش است. این مدل با حفظ قابلیت­ها و محاسن موجود در مدل AHP، معایب مربوط به آن را رفع کرده و به همین دلیل در سال­های اخیر استفاده از آن نسبت به AHP فزونی گرفته و جایگزین آن شده­است. در این پژوهش با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه، پهنه­بندی حساسیت زمین­لغزش در حوضه آبخیز چلی­چای استان گلستان انجام شده­است. برای انجام این کار از 10 پارامتر طبیعی و انسانی(سنگ­شناسی، بارش، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، تراکم زهکشی، درجه و برای شیب، کاربری زمین، تراکم پوشش گیاهی(NDVI) و فاصله از جاده) استفاده شده است. نرم افزارهای super decision،  Arc map و ENVI از جمله ابزارهای هستند که برای انجام مقایسات زوجی، تهیه داده­ها و اجرای مدل مورد استفاده قرار گرفته­اند. نقشه نهایی به دست آمده از مدل در پنج کلاس خطر طبقه­بندی و با استفاده از زمین­لغزه­های رخ داده در منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی نشان داد که 70 درصد زمین لغزه­های رخ داده در منطقه در کلاس­هایی با خطر زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته­اند. این مناطق اغلب در نیمه شمالی و بخش های مرکزی حوضه قرار گرفته­اند. با توجه به نتیجه ارزیابی، مدل قابلیت مناسبی را برای پیش­بینی حساسیت زمین لغزش نشان می­دهد. طبق نقشه پهنه­بندی حساسیت زمین لغزش نواحی پر خطر حوضه عمدتاً دامنه­های جنوبی، جنوب غربی و غربی را تشکیل می­دهند. با توجه به نقشه پهنه­بندی حساسیت وقوع زمین لغزش، امکان شناسایی مناطق مستعد وقوع زمین لغزش در بخش­های مختلف حوضه مشخص شده است و استفاده از آن می­تواند در زمینه مدیریت حوضه و پایدارسازی دامنه­ها مفید باشد.